Select Page

Miejsce Pamięci

Gorzów Wielkopolski

województwo lubuskie

Zapraszamy do obejrzenia mapy

Miejsca pamięci podzielone według województw

Nasze projekty

Aby dowiedzieć się więcej o naszej fundacji, odwiedź naszą stronę.

Wiadomości o miejscu pamięci

Cmentarz wojenny w Gorzowie Wielkopolskim został pierwotnie utworzony na terenie Molkeplatz, przemianowanego niedługo potem na plac Nieznanego Żołnierza. Mieścił się tam on od 1945 do 1952 roku. Wtedy to przeniesiono miejsce pochówku żołnierzy, zmarłych podczas II wojny światowej, na ulicę Walczaka. Pierwotna lokalizacja cmentarza jest do dziś zwana „kwadratem”. Jest to obszar pomiędzy dzisiejszymi ulicami: Chrobrego, 30 Stycznia, Dąbrowskiego oraz Krzywoustego. Kwartał ten powstał poprzez umieszczenie tam okopów przeciwlotniczych, przygotowanych do obrony miasta. W 1946 roku postawiono tam obelisk, zwieńczony radziecką gwiazdą. Miejsce to było, aż do połowy lat 70., miejscem uroczystości rocznicowych i apeli, pomimo likwidacji samego cmentarza już w 1952 roku.

Kolejny cmentarz wojenny, istniejący po dziś dzień, został urządzony w 1952 roku pomiędzy ulicami: Walczaka, Czereśniową i 9 Maja. Jest to północno-wschodnia część Gorzowa Wielkopolskiego, niedaleko wylotowej drogi krajowej nr 22 w kierunku Wałcza. Powstał on w wyniku powołania społecznego Komitetu Miejskiego dla Ekshumacji i Uporządkowania Grobów Wojennych, w 1948 r. Obszar nowej nekropolii to 3,5 ha. Dalsze prace ekshumacyjne pozwoliły na przeniesienie tutaj, w 1953 r., szczątków z likwidowanego w Zielonej Górze cmentarza radzieckiego. W latach kolejnych przeniesiono także groby z wielu innych miejscowości województwa. Wśród zlikwidowanych, tymczasowych lub stałych miejsc pochówku były te z: Górzycy, Strzelec Krajeńskich, Radówka, Owczar, Pamięcina, Głogowa, Gozdnicy, Drezdenka, Kamienia Małego, Witnicy, Dąbroszyna. Obecnie znajduje się tam 7 571 pochowanych osób. Wśród nich największą grupę stanowią żołnierze Armii Radzieckiej, stąd przez wiele lat cmentarz ten niewłaściwie zwany był „radzieckim”. Jest to jednak cmentarz wojenny, na którym leżą ludzie różnych narodowości i wyznań. Wśród nich jest: 5 972 żołnierzy Armii Radzieckiej, 433 żołnierzy Wojska Polskiego oraz 1 160 obywateli narodowości belgijskiej, czeskiej, francuskiej, holenderskiej, jugosłowiańskiej, niemieckiej, norweskiej, radzieckiej, ukraińskiej, polskiej, słowackiej oraz obywateli z Wielkiego Księstwa Luksemburg, a także 2 z Włoch i 4 nieustalonego pochodzenia. Ci ostatni to ofiary terroru hitlerowskiego ekshumowane z cmentarza w Słońsku. Poświęcona jest im granitowa tablica, umieszczona na brukowanym placu, w bocznej części cmentarza. Dowiadujemy się z niej, że leżą tam ludzie pomordowani w niemieckim obozie koncentracyjnym, w więzieniu Zuchthaus Sonnenburg, a także więźniowie zamordowani w ramach akcji „Nacht und Nebel”, w nocy z 30 na 31 stycznia 1945 roku. Tuż obok stoją cztery duże tablice z nazwiskami zidentyfikowanych osób, a za nimi wydzielone krawężnikami miejsca pochówku.

Sama nekropolia, przemieszczając się ul. Walczaka samochodem lub tramwajem, jest dobrze widoczna. Niedaleko ulicy, za ażurową bramą, widać równe szeregi prostokątnych płyt betonowych z pięcioramiennymi, złotymi gwiazdami lub czerwonymi krzyżami. Można na nich znaleźć nazwiska pochowanych osób, lub informację o tym, ile niezidentyfikowanych ciał tam złożono. Z daleka, na końcu długiej, wyłożonej płytami alei, góruje pomnik-obelisk. Z przodu posiada on płaskorzeźbę, przedstawiającą krzyż Virtuti Militari, zaś po obu stronach wyryte ma pięcioramienne gwiazdy. Groby żołnierzy Armii Czerwonej zajmują prawą i pewien fragment lewej części cmentarza. Po lewej stronie znaleźć można także groby polskie, oznaczone krzyżem grunwaldzkim. Znajduje się tam kwatera jeńców wojennych z Oflagu II C Woldenberg. Szczątki przeniesiono tutaj podczas likwidacji cmentarza jenieckiego w Dobiegniewie. Miejsce ich złożenia wyznacza wysoki pomnik z tablicą pamiątkową oraz listą 53 nazwisk.

Na całym cmentarzy wyznaczono alejki i obsadzono je wokół drzewami. Nekropolia jest ciągle odnawiana, a w akcję dbania o nią włączają się całe szkoły, a nawet przedszkola.

Na dziś dzień udało się zidentyfikować 3 025 osoby z 7 571 tam pochowanych.

Galeria

Inne miejsca pamięci w województwie

 

Kożuchów cmentarz wojenny

Kożuchów

Miejsce Pamięci Kożuchówwojewództwo lubuskieZapraszamy do obejrzenia mapyMiejsca Pamięci podzielone na...
Cmentarz wojenny Żagań

Żagań – cmentarz żołnierzy radzieckich nr 2

Miejsce Pamięci Żagań cmentarz żołnierzy radzieckich nr 2województwo lubuskieZapraszamy do obejrzenia mapyMiejsca...
Żagań cmentarz wojenny

Żagań – cmentarz żołnierzy radzieckich nr 1

Miejsce Pamięci Żagań cmentarz żołnierzy radzieckich nr 1województwo lubuskieZapraszamy do obejrzenia mapyMiejsca...
Karliki cmentarz jeniecki

Żagań – cmentarz wojenny Karliki

Miejsce Pamięci Żagań cmentarz wojenny Karlikiwojewództwo lubuskieZapraszamy do obejrzenia mapyMiejsca Pamięci...
Żagań cmentarz I i II wojna

Żagań – cmentarz I i II wojny

Miejsce Pamięci Żagań cmentarz I i II wojnywojewództwo lubuskieZapraszamy do obejrzenia mapyMiejsca Pamięci podzielone...
Żary cmentarz wojenny

Żary

Miejsce Pamięci Żarywojewództwo lubuskieZapraszamy do obejrzenia mapyMiejsca pamięci podzielone na województwaNasze...

Rzepin

Miejsce Pamięci Rzepin województwo lubuskie Zapraszamy do obejrzenia mapyMiejsca Pamięci podzielone na...

Międzyrzecz

Miejsce Pamięci Międzyrzeczwojewództwo lubuskieZapraszamy do obejrzenia mapyMiejsca Pamięci podzielone na...

Krosno Odrzańskie

Miejsce Pamięci Krosno Odrzańskiewojewództwo lubuskieZapraszamy do obejrzenia mapyMiejsca Pamięci podzielone na...

Cybinka

Miejsce Pamięci Cybinkawojewództwo lubuskieZapraszamy do obejrzenia mapyMiejsca Pamięci podzielone na województwaNasze...

dofinansowanie

Projekt dofinansowany  ze środków Centrum
Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia
w ramach
V, VII, VIII, IX Otwartego Konkursu
i Otwartego Konkursu Zdalnie.

Formularz

Napisz do nas!

Poszukujemy nowych faktów i treści. Pomożesz?

Skip to content