Miejsce Pamięci
Cybinka
województwo lubuskie
Zapraszamy do obejrzenia mapy
Miejsca pamięci podzielone według województw
Nasze projekty
Aby dowiedzieć się więcej o naszej fundacji, odwiedź naszą stronę.
Wiadomości o miejscu pamięci
Cybinka to niewielkie miasto w województwie lubuskim, w powiecie słubickim. Leży ono 20 km na południowy wschód od Słubic, przy drodze krajowej nr 29 Słubice – Krosno Odrzańskie – Zielona Góra. W obszarze miasta znajdują się aż dwa cmentarze wojenne, na których pochowanych zostało ponad 11 tys. żołnierzy radzieckich z 33 Armii generała Wiaczesława Cwietajewa, którzy walczyli na linii Odry od lutego do maja 1945. Nadodrzańskie miejscowości posiadają liczne miejsca pochówku z 1945 r., jednak to w małej Cybince znajdują się jedne z największych tego typu miejsc w Polsce.
Oba miejsca powstały bardzo wcześnie – jeszcze przed zakończeniem walk. Z powodu ogromnej ilości zmarłych w czasie działań wojennych na tym terenie, specjalne brygady organizujące miejsca pochówków, musiały przygotować miejsce wystarczająco okazałe względem liczby poległych. Zdecydowano się wtedy na podzielenie poległych zgodnie z wojskową hierarchią. 566 oficerów pogrzebano w centrum miasta, przy ul. Lwowskiej, zaś 3600 żołnierzy niższych rangą pogrzebano niedaleko na południe, przy ul. Białkowskiej. Urządzono je z prawdziwym rozmachem, naśladując styl charakterystyczny dla radzieckich mauzoleów. Centralnym punktem nekropolii są monumentalne kolumny poświęcone poległym. Bramy wejściowe ozdobiono płaskorzeźbami, na których przedstawiono różnorodne sceny wojenne.
Stan pochowanych zwiększał się w następnych latach na skutek ekshumacji zwłok z pojedynczych grobów i małych cmentarzy. W samym 1949 r. przeniesiono na teren cmentarza zwłoki żołnierzy z następujących miejscowości: Rapice (52), Kłopot (38), Maczków (24), Sądów (50), Urad (124), Grzmiąca (131). Nawet współcześnie okazuje się, że niektóre ekshumacje były przeprowadzone niedokładnie. W 2013 roku pochowano szczątki ponad 400 żołnierzy radzieckich, które ekshumowano w Kostrzynie nad Odrą. Pod koniec II wojny światowej pochowano tam w zbiorowych mogiłach ponad tysiąc czerwonoarmistów, którzy w 1945 roku zginęli podczas walk o Kostrzyn. Przeprowadzona w 1953 roku likwidacja cmentarza okazała się być przeprowadzona niedokładnie i prace ekshumacyjne należało powtórzyć.
Cmentarz przy ul. Lwowskiej jest stale dostępny do zwiedzania, niestety ten przy ul. Białkowskiej od jakiegoś czasu jest zamykany, ze względu na zdarzające się na jego terenie kradzieże.
Cmentarz oficerski
Cmentarz oficerów Armii Czerwonej znajduje się przy ul. Lwowskiej. Kwatery od ulicy oddziela pas zasadzonych tam drzew. Przy wejściu wita nas sporych rozmiarów mur z cegły stanowiący frontową ścianę nekropolii. Umieszczono na nim 18 płaskorzeźb przedstawiających rodzaje wojsk radzieckich z okresu II wojny światowej, paradę na placu Czerwonym w Moskwie i powrót żołnierza wracającego z wojny. Tuż za nim, na podwyższeniu do którego prowadzą niewielkie schodki, umieszczono pomnik oficera radzieckiego stojącego na godle III Rzeszy. Na murze umieszczone są także dwie armaty, po lewej i prawej stronie pomnika. Na przedniej części muru frontowego przez wiele lat znajdował się ostatni wizerunek Józefa Stalina w Polsce. Widniał na tablicy przedstawiającej awers pamiątkowego medalu, nadawanego żołnierzom za zwycięstwo w II wojnie światowej. Umieszczona centralnie twarz Stalina posiadała u dołu napis: „Nasza sprawa jest słuszna. Zwyciężyliśmy”. Obecnie wymieniono ją na granitowe tablice informacyjne o pochowanych tu żołnierzach.
Cmentarz założono w 1945 r. na terenie części dawnego parku pałacowego. Uroczyste jego otwarcie odbyło się 9 grudnia 1945 r. Spoczywa tu 575 oficerów radzieckich, pochowanych w indywidualnych mogiłach. Udało się zidentyfikować 569 z nich. Projekt cmentarza jest dziełem majora Ryssa. Zajmuje on ponad 2hektary pokrytego trawą terenu. Cmentarz wpisany jest do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
Za murem dostrzec można równe szeregi nagrobków. W 2007 r. na zlecenie wojewody lubuskiego wykonano nowe tablice imienne na nagrobki oficerskie i wmurowano pamiątkowe płyty z nazwiskami oraz czerwonymi gwiazdami. Na starych, niewielkich obeliskach z imionami, umieszczono wtedy tymczasowo też złote, pięcioramienne gwiazdy.
Cmentarz żołnierski
Niewiele mniejszy cmentarz wojenny żołnierzy Armii Czerwonej, zajmujący powierzchnię 1,62 hektarów, znajduje się przy ul. Białkowskiej. Ma on formę parku z centralnie położonym dużym obeliskiem z płaskorzeźbą przedstawiającą kobietę trzymającą gałązkę laurową. Po lewej stronie znajduje się tablica informacyjna z układem mogił, których jest na cmentarzu aż 404.
Na cmentarzu pierwotnie pochowanych było 3600 żołnierzy 33. Armii gen. Cwetajewa, jednak wraz z prowadzonymi w okolicy pracami ekshumacyjnymi liczba ta zwiększyła się do 10 870 żołnierzy Armii Czerwonej. Udało się zidentyfikować zaledwie 6213 z nich.
Po lewej i prawie stronie bramy witają nas dwa pawilony na których umieszczono pamiątkowe tablice, a na szczycie ustawiono dwa działa. Stały tam kiedyś czołgi, które wjechały po specjalnych rampach skonstruowanych przez jeńców niemieckich. W latach 90. czołgi przewieziono do Lubuskiego Muzeum Wojskowego w Drzonowie, zastępując je stojącymi do dziś haubicami. Cmentarz obsadzony jest wokół drzewami, które umieszczono także wzdłuż głównej alei.
Inne miejsca pamięci w województwie
dofinansowanie
Projekt dofinansowany ze środków Centrum
Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia
w ramach V, VII, VIII, IX Otwartego Konkursu
i Otwartego Konkursu Zdalnie.
Formularz
Napisz do nas!
Poszukujemy nowych faktów i treści. Pomożesz?