Kołobrzeg

W 1980 roku dokonano zmian, które nadały cmentarzowi nową formę. Płyty nagrobne z nietrwałego piaskowca wymieniono na granitowe, a nazwiska uszeregowano w kolejności alfabetycznej. Forma ta istnieje do dziś. Zaprojektował ją koszaliński artysta Zygmunt Wujek.

Na cmentarzu spoczywa 1586 żołnierzy z okresu II wojny światowej. Wszyscy żołnierze polscy są zidentyfikowani – jest ich 1329 (8 z nich poległo 1939, a 1321 w 1945 roku). 257 poległych to żołnierze sowieccy (69 znanych z nazwiska i 188 bezimiennych). Ciała spoczywają w 16 mogiłach zbiorowych – polskich, radzieckich i polsko-radzieckich.

Kwatery oznaczone są mosiężnymi tabliczkami z literami od „A” do „P”, a płyty nagrobne na kwaterach z nazwiskami żołnierzy – kolejnymi cyframi. Groby żołnierzy polskich oznaczone są symbolem orła, a przy nazwiskach osób, które były wyznania mojżeszowego, dodatkowo znajduje się gwiazda Dawida. Na grobach rosyjskich widnieje gwiazda z sierpem i młotem.

Ostatni pochówek miał miejsce w 2009 roku. Ekshumowano wtedy szczątki żołnierzy i cywili wydobyte spod Pomnika Poległych Żołnierzy Radzieckich, który znajdował się na terenie dzisiejszego Regionalnego Centrum Kultury. Obiekt został rozebrany, a tablice pamiątkowe na nim widniejące trafiły na cmentarz.

Przed wejściem na cmentarz znajduje się tablica informacyjna z napisem w języku polskim, który głosi: „Miejsce spoczynku żołnierzy polskich i radzieckich poległych w walkach o Kołobrzeg w marcu 1945.”. Wewnątrz cmentarza umiejscowione są tablice w języku angielskim, niemieckim i rosyjskim o treści: „Cmentarz wojenny Wojska Polskiego i Armii Radzieckiej poległych w walkach o Kołobrzeg 1945.”. Mieści się przy nim również trójwymiarowa makieta sporych rozmiarów. Przedstawiona jest na niej bitwa o miasto. Widnieją na niej zasadnicze kierunki natarcia, a także rozmieszczenie głównych jednostek organizacyjnych wojska.

Za makietą wznosi się obelisk sporych rozmiarów w kształcie sześcianu. Na przedzie znajduje się napis „Za polski Kołobrzeg”. Po bokach obelisku mieszczą się płaskorzeźby. Przedstawiają one sceny z bitew na Pomorzu. Na płycie umieszczony jest hełm żołnierza 1 Armii WP oraz szyszak rycerza z czasów Bolesława Krzywoustego. Wewnątrz znajdują się łuski armatnie i ziemia zebrana z miejsc walk.

W centrum cmentarza mieści się plac apelowy wyłożony drobnym żwirem. Po prawej jego stronie znajduje się ołtarz polowy z dużym drewnianym krzyżem katolickim. Obiekt został zbudowany z kamieni kościoła św. Jerzego, który zniszczono w czasie wojny. Pomiędzy placem, a kwaterami wznosi się betonowy Pomnik Chwały. Znajduje się na nim symbol Orderu Krzyża Grunwaldu. Składa się on z tarczy, wewnątrz której mieszczą się dwa grunwaldzkie miecze. Poniżej, na umocnieniu, widnieje napis w języku polskim i rosyjskim, który głosi: „Chwała bohaterom Armii Polskiej i Radzieckiej poległym w walkach o wyzwolenie Ziemi Kołobrzeskiej”.

Po lewej stronie ołtarza polowego mieści się kwatera poświęcona 7 żołnierzom polskim z Armii „Pomorze”. Ci trafili do Kołobrzegu już we wrześniu 1939 roku jako jeńcy wojenni, a w wyniku odniesionych wcześniej ran zmarli w szpitalu polowym.

Cmentarz Wojenny w Kołobrzegu uważa się za jeden z najbardziej zadbanych i najlepiej utrzymanych żołnierskich miejsc pochówku w Polsce. Obsadzony jest dużą ilością zieleni i zawsze płoną na nim znicze.