Wolsztyn

We wrześniu 1943 r., na skutek kapitulacji Włoch, do obozu trafiło 250 żołnierzy tej narodowości. Umieszczono ich z mniej licznymi jeńcami z zachodu, głównie Brytyjczykami, Amerykanami i Norwegami. Na koniec trafiali tutaj także żołnierze I Armii Wojska Polskiego, walczący w Powstaniu Warszawskim. Najodważniejsi badacze szacują, że w obozie, przez cały okres wojny, mogło się znaleźć nawet 18 tysięcy osób. Chociaż niektóre źródła podają, że obóz zakończył działalność w marcu 1943 r., to jeńcy wojenni byli tam aż do wyzwolenia miasta spod hitlerowskiej okupacji, czego dokonały wojska 1 Frontu Białoruskiego 26 stycznia 1945 roku. Pozostali jeńcy byli tam przetrzymywani w związku z istnieniem szpitala obozowego, który robił co mógł, by pomóc najciężej chorym. W momencie wyzwolenia mogło tam się znajdować nawet 500 chorych żołnierzy.

Pomimo nielegalnej pomocy okolicznych mieszkańców w obozie panował głód oraz ogromne przeciążenie pracą. Dotykało to w szczególności żołnierzy radzieckich, którzy byli najgorzej traktowani. Ocenia się, iż w obozie tym mogło ponieść śmierć z ręki nazistów co najmniej 4 tysiące jeńców radzieckich. Pochowano ich w ośmiu zbiorowych mogiłach, które można znaleźć przy ul. Powstańców Wielkopolskich, naprzeciwko cmentarza komunalnego. Obok grobów masowych pochowano początkowo także 96 żołnierzy i podoficerów, których w 1952 roku przeniesiono do Nowego Tomyśla, skąd w kolejnych latach przeniesiono do Poznania.

Teren cmentarza uporządkowano w 1952 roku, zasadzono byliny i krzewy, a w centralnym miejscu ustawiono obelisk i dwa frontowe działa ZIS-3. Oprócz wszechobecnej zieleni w oczy rzuca się pomnik żołnierza. Przedstawiony jest on w płaszczu z karabinem maszynowym. Rzeźbiarz ustawił go na wyniosłym cokole. Źródła podają, iż jest to powiększona replika pomnika stojącego w Siedlcu.

Na cokole umieszczono tablicę z napisem: „Tu spoczywają bohaterowie Armii Czerwonej polegli w walce z faszyzmem hitlerowskim i wyniszczeni w miejscowym obozie jeńców za swoją i naszą wolność w latach 1941-1945. Cześć ich pamięci”. Na dole tablicy umieszczono także informację o 96 żołnierzach przeniesionych do cmentarza w Nowym Tomyślu.