Po wojnie…

Żołnierze radzieccy mieli ogromny wkład w wyzwolenie polskich ziem z rąk niemieckiego oprawcy w 1945 roku. Wielu z nich poległo w imię tego zwycięstwa. Z szacunku dla ich bohaterstwa i ofiary z życia, powstawały liczne cmentarze wojenne i pomniki pamięci. Większość cmentarzy i kwater żołnierzy radzieckich powstała po wojnie.

Po zakończeniu działań zbrojnych dokonano spisu wszystkich grobów i cmentarzy wojennych. Na podstawie danych z ewidencji w 1948 r. przystąpiono do ekshumacji zwłok i przenoszenia ich na kwatery radzieckie na cmentarzach komunalnych lub cmentarze żołnierzy radzieckich. Pierwsza, zasadnicza część ekshumacji połączona z organizacją miejsc pochówku miała miejsce między rokiem 1948 a 1954. W drugiej turze – w latach 1957-1958 – przenoszono szczątki na istniejące już cmentarze. W Polsce spoczywa ponad 600 tysięcy żołnierzy Armii Czerwonej, a na Pomorzu Zachodnim około 35 tysięcy, w tym ponad 6 tysięcy znanych z nazwiska. Ponad 80% pochówków jest bezimienna.

Najwięcej poległych żołnierzy radzieckich w województwie zachodniopomorskim – 7134 – znajduje się w Gryfinie. Drugi pod tym względem jest Stargard z liczbą 4892 pogrzebanych. Ciała transportowano również m.in. do Szczecinka, Chojny, Dębna, Szczecina czy Choszczna.

W 2010 roku Rosja wyasygnowała na opiekę nad rosyjskimi grobami w Polsce około 1 mln dolarów. Podobną kwotę na te cele przeznaczyła też strona polska. Według wielu Rosjan odwiedzających Polskę cmentarze żołnierzy radzieckich są tutaj zadbane bardziej niż w Rosji. Na grobach i pomnikach leżą kwiaty i palą się znicze.